Edukasaun, Geral, Politika

Lucia Lobato Depozita Konfiansa Ba Xanana Kaer Hikas Ukun

Lucia Lobato Depozita Konfiansa Ba Xanana Kaer Hikas Ukun

Smnewstl.com-DILI, 04 Marsu FEVEREIRu 2023- Eis Ministra Justisa Atuál Dosente  Universidade da Paz (UNPAZ) sei depozita ninia konfiansa votus ba Partidu CNRT Lideradu, Kay Rala Xanana Gusmão atu hetan vitória iha eleisaun Parlamentar loron 21 Maiu 2023 hodi lidera governu.

“Maun boot, ami kalan mean, mais ami nia votu kala sei verde karik, ami nia domin boot ba ita, ha’u nunka dehan ne’e afiliasaun, maibe ha’u hanoin seriu tebes ita nia nasaun tama iha situasaun ida ne’ebé difisil no ita presiza lider ida ne’ebé ho fuan ho neon no matenek, no brani, tan ida ne’e ha’u hanoin katak, estudante rihun 3000 resin iha ne’e (UNPAZ), sente, ami hotu hanoin liafuan ida de’it, se maka bele, rona ba Avo Nana,” dehan Lucia Lobato durante sai moderador   hodi gia Xanana Gusmão  hato’o palestra kona-ba politika dada kadoras greater sanrise mai Timor-Leste ne’ebé organiza hosi Universidade da Paz (UNPAZ) hodi hato’o ba estudante UNPAZ 3000, sabadu (04/03/23).

Iha estudante rihun 300 no dosente lubuk ida nia oin, Lucia husu atu Xanana lidera governu ida ho rekursu ne’ebé matenek hodi serbi duni no povu rai ida ne’e atu hakat sai hosi situasaun difil ne’ebé kesi metin povu durante independensia.

“Ohin maun boot dehan ona, tenki iha governu ida ne’ebé sei sai hosi eleisaun 21 de maiu ne’e, governu ida ne’ebé matenek, governu ida ne’ebé forte, governu ida ne’ebé komprimitidu, governu ida ne’ebé la rende ba se-se de’it bainhira defende povu nia interese. Ami dezeja ba ita, saúde di’ak nafatin, kaer nafatin ukun ida ne’eba, ami fiar katak, 2023 sei iha primeiru ministru ida ne’ebé hamarik iha ita nia oin (Xanana). Sei ita  iha luta  ne’ebé defisil loos,  nia bele lori ita hetan ukun aan, agora ha’u sente  fó tempu ituan atu luta lori ita sai hosi kiak no mukit,” tenik Lucia

Lucia Lobato konsidera Xanana uniku lider ida ne’ebé fuat boot dezde tempu rezistensia organiza povu hodi luta too hetan independensia no iha tempu Independensia kontinua hamariik hamutuk ho povu hodi luta manan soberania tasi Timor-Leste hasoru Austrália.

Governasaun Ida Agora Sabaraut Loos

Entretantu, iha parte seluk, Dosente UNPAZ ne’e Kritika makas Governasaun lideradu Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak ne’ebé tonka hosi Governu FRETILIN ho nia aliadu partidu KHUNTU ukun nasaun ne’e halo sistema governasaun estadu nian la’o sabaraut loos.

“Foin dadaun iha liuba, governu ida ne’e, governu sabraut ida ne’e, fó oportunidade ba universidade privadu sira, atu hetan kredi idak-idak kinentus mil dolar, kreditu katak, deve mais selu fali, maibé maun boot, la hatene tanba saida?, UNPAZ lista mean tiha labele hetan kinentus mil. Ami husu karik ita fila fali ba 2023 foti matan netik mai ba UNPAZ, ami presiza edifisiu, no presiza buat ruma, tanba ita boot ne’e ema ida ne’ebé fó tebes valor ba edukasaun, no presiza duni ita nia apoiu  atu investe ba ita nia oan sira nia rekursu umanu atu prepara baa ban bairua kaer rai ne’e.

Parte seluk, Lucia Lobato foti livru poezia Xanana nia ne’ebé uluk nia hakerek iha komarka Ciping Jakarta Indonezia ho tema “Mar-Meu” (Ha’u nia tasi) hosi husu ba Xananalee hikas poezia ne’e ba estudante sira ho tanis, tanba bainhira luta ba tasi Timor hasoru dezafiu oin-oin too hetan tiha independensia, Xanana kaer metin nia prinisipiu hodi defende soberania tasi ne’e too manas hikas.

Entretantu iha loron (13/06/2020) liuba Xanana hala’o vizita ba Suku Leorema, Postu Administratviu Bazartete, Munisipiu Liquiça hosi hala’o asaun solidaridade ba populasaun kbiit-laek sira iha Saudozu Prezidente Nicolau Lobato nian knua.

Molok halo asaun karidade, Xanana ho nia komitiva ho povu Leorema presta omenajen ba Saudozu Prezidente Nicolau Lobato ho nia familia hamutuk na’in-80 ne’ebé mate tanba funu hodi defende povu Timor-Leste nia Liberdade no nia independensia ne’ebé proklama ona iha 28 Novembru 1975.

Prezensa Xanana iha Leorema no vizita simitériu akompaña hosi Virginia Soares, Espoja Rogério Tiago Lobato hodi kari-aifuan no sunu lilin ba saudozu Nicolau Lobato nian aman, Saudozu Narcio Manuel Lobato, Felismina Alves Lobato inklui familia lobato sira seluk tan.

Iha altura ne’eba, Reprezentante Familai Lobato, Amelia dos Santos Lobato hato’o agradesimentu boot tebes ho vizita Xanana nian ne’e, tanba bele marka tempu no halo primeiru vizita ba Leorema durante Timor restaura nia indepedensia, 20 maiu 2002.

Iha altura ne’eba, Xanana Gusmão, konsidera. Saudozu Nicolau Lobato nu’udar jerasaun hosi Suku Leorema, ne’ebè oferese nia vida tomak hodi lori Timor-Leste konkista ba ninia mehi naruk ba luta libertasaun nasional.

Entretnatu iha  parte seluk, antes ne’e Saudozu Prezidente Nicolaiu Lobato dos Reis nia oan mane, José Lobato hateten, respeitu liu ba Susesór nu’uar Komandante Ein-Xefe-das FALINTIL, lut libertasaun iha faze libertasaun ninian, no susesór nu’udar prezidente no primeiru ministru iha faze libertasaun ninian.

“Nicolau Lobato hahú funu ita boot maka hatutan lori too remata. Loos Nicolau dos Reis Lobato la hahú funu ita boot mos dala ruma la sai prezidente repúblika, maibé  Prezidente Xanana la hatuta funu, ohin loron dala ruma Nicolau Lobati la fila- fali morin, ema sela temi Prezidente Nicolau dos Reis Lobato,” dehan José Lobato bainhira simu Xanana vizita bai ha Postu Administrativu Soibada, sabadu (/04/07/2020).

Ho sitasaun ne’e, nia dehan, familia Lobato husu dekulpa ba maun voot, maibé dala ruma familia Saudozu Nicolau Lobato sente maun boot loron too lalehan, dala ruma mós maun boot rib aba rai.

Durante lidera governu, Xanana harii estatua Nicolau Lobato iha Rotunda Comoro no Fransisco Xavier nian nu’udar rekoñese eroi sira nia sakrifisiu iha prosesu kriasaun RDTL.(Smnews)


NOTISIA RELEVANTE


Komentariu

CITIZEN JOURNALISM
x
error: