La Partisipa Aniversariu Veteranu Ba Dala VI Xanana: “Ha’u La Halo Buat Ida, Husu Ba Jeneral no Fundador Sira, Tanba Ha’u Ne’e Soeharto Kedua”

Smnewstl.com – Lider Istóriku, Kay Rala Xanana Gusmão deklara nia la partisipa iha serimónia aniversariu veteranu Timor-Leste ba dala VI, tanba Governu Timor-Leste lideradu Taur Matan Ruak no Mari Alkatiri konsidera nian hanesan Lider Soharta Indonézia ba daruak.

“Hau la’òs veteranus ne’e sira diskontente tanba saida!?. Ema sira ne’e maka veteranu halo buat sira ne’e hotu, ha’u ne’e povu babain la’o ba mai de’it iha ailaran ne’eba, imi rona katak, fundador nasaun sira ne’ebé iha ligasaun ho Lú- Olo sira ne’e mak halo funu ne’e too hotu. Ha’u ne’e kuitadu halo saida, kaer kilat de’it mos la hatene tan. Ha’u ne’e so Soharto kedua la halo buat ida,” dehan Xanana hafoin partisipa semináriu Nasionál ho tema “Politika Dada Kadoras hosi Planta Greanter Sanrise mai Timor-Leste” ne’ebé organiza hosi Universidade da Paz, sabadu (04/02/23).

Xanana diskontente, tanba iha tinan hirak ba kotuk, Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak deklara ih Parlamentu Nasionál konsidera Xanana nu’udar Soeharto kedua, iha altura ne’ebá kedas, Xanana ho sentiment emosaun kriste entrega hikas mendalla kondekorasaun ne’ebé entrega hosi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta durante nia mandatu tinan 2007 too 2012.

Maski la partisipa iha loron veteranus ba dala VI ne’ebé hala’o iha Palasiu Governu, Maibé Xanana dehan agradese nafatin ba povu no asuwain FALINTIL no Organizasaun Rezistensia tomak hanesan Juventude 12 Novembru 1992 no kuadru sira seluk tan ne’ebé luta iha vila laran too ai-laran hodi hametin organizasaun klandestina too hetan independensia.

Xanana hatutan, too agora mós nia la ba regista nia naran iha governu liu hosi Ministériu Asuntu Kombatantes Libertasaun Nasionál, tanba veteranus balun ne’ebé terus liu nia hodi luta ho povu no proteze FALINTIL durante funu balun seidauk hetan rekoñesimentu hosi estadu.

“Kuitadu tau matan lai ba sira (veteranu no veterana) ne’ebé terus liu ha’u, sira ne’e maka ho povu tau matan ba FALINTIL iha situasaun difisil,” dehan Xanana hodi hatan pergunta jornalista.

Komandante Em-Xefe-das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmãoespera governu Timor-Leste bele tais didi’ak lista veteranus hodi rekoñese sira hotu nia luta hodi kontribui ba istória Timor-Leste.

Entretantu, Governu Timor-Leste registu lista veteranu ne’ebé simu ona pensaun hamutuk na’in-27.781. Kada tinan estadu aloka osan liu hosi Orsamentu Jeral Estadu (OJE) kuaze milaun $84- resin hodi seluk pensan veteran no kada fulan selu miliaun $7-resin.

Pensaun ne’ebé governu atribui ba veteran sira iha modelu tolu, pensaun espesiál ba reforma, pensaun espesiál ba subsistensia no pensaun espesiál ba sobrevivensia.

Kategoria pensaun sobrevivensia mak oan kiak sira simu nia aman ka inan ninia, ka feto faluk sira simu nian laen ninian pensaun subsistensia mak sira ne’ebé luta ho durasaun tinan 8 too 14, no pensaun espesiál ba reforma mak sira ne’ebé ho nia durasaun luta ka didikasaun eskluziva tinan 15 too 19 too tinan 24.(Smnews)