Advogado Dasbach Iha Ona Oecusse, Hatama Rekursu Kontra Desizaun Tribunal Distrital

Smnewstl.com 10-01-2022 (Dili) – Ekipa Advogado husi Eis Padre Richard Dasbach, Segunda-feira ne’e submete ona rekursu kontra desizaun Tribunal Municipal Oecusse ligado ho desizaun husi Juiz Yudit Pamungkas, ne’ebe fo sai iha loron 21 Dezembro 2021.

Advogado Miguel Faria admite, razaun motiva rekursu tamba desizaun ne’ebe Tribunal Distrital foti bazeia liu ba testamunha in-direta, sira ne’ebe aprezenta a’an vitima ba prosesu ne’e nunka hatudo sira a’an no ikus arguido rasik laiha kuinesimentu kona ba kontiudu husi lian Tetum ho Portugues ne’ebe Ministerio Publiku halo no haruka arguido asina.

“Tribunal halo apresiasaun ba liu dokumentus ne’ebe antes ne’e Ministerio publiku bolu arguido ba presta deklarasaun. Dokumentus ne’e rasik ho lian tetum no portugues, ne’ebe arguido rasik la hatene nia kontiudu basa arguido so hatene liu maka lian Melayu, Bahasa Indonesia ho Ingles. Enkuanto  lian Tetum ho Portugues araska oituan, ida ne’e maka sai baze ba parte defesa hodi halo rekursu,”informa Miguel Faria ba Smnews liu husi via telefone.

Nia hatutan, rekursu submete ona no agora hein fali desizaun husi Tribunal Rekursu. “Kunforme Tribunal deside, atu semana ga fulan, ita hein fali desizaun husi Tribunal Rekursu,”informa advogado ne’e.

Desizaun kadeia tinan 12 ba Eis Padre Dasbach rasik hetan reasaun maka’as husi Lider Nacional, Kay Rala Xanana Gusmao ne’ebe akompanha prosesu ne’e husi inisiu. Tuir Komando da luta ne’e katak, Tribunal la justu ba eis Padre Richard Dasbach tamba konsiderado hare deit ba parte balun hodi ignora tia deklarasaun husi sasin sira nune’e hatudo Tribunal laiha kbi’it atu halo balansu ba kontradisoins nune’e redus tia falha sira.

“Tribunal rona deit deklarasaun husi ema nain ha’at ne’ebe nain ida dehan katak, lor-loron hare amo bolu labarik sira ba toba no inan aman sira hotu iha Topu Honis hatene, enkuanto Procurador bolu fali nia ida hare ne’e ba hata’an dehan la hare buat ida, hau ba iha neba, tamba escola besik, hau ba, maibe nunka hare amo toba ho labarik sira, nunka hare amo fo haris labarik sira, ida ne’e Tribunal la konsidera katak, ne’e manipulasaun hotu,”haktuir Xanana Gusmao.

Tuir Xanana, Tribunal temi vitima nain ha’at ne’e tamba kaer metin ona katak, la deklara kontra. Entaun sira ida ba tia visum ne’e oinsa? ubriga tenki deklara, kuando lae tama kadeia tinan 3, ida ne’e la kontra kodiku prosesu penal ga. Tribunal temi iha neba katak, vitima nain 4 ne’e terus no terus tebes, be’e imi ida ba tia visum obrigatorio ne’e oinsa? Nunka konsidera liu, sa Tribunal mak nune’e,”kestiona Xanana Gusmao ho expresaun triste no hirus iha labarik sira nia oin.

Fundador nasaun ne’e afirma tan katak, se’e vitima maka nain 4 ne’e deit, tamba saida mak tenki visum labarik sira ate to’o nain ida lakon vida no ikus laiha justisa ida ba sira. Tribunal lolos konsidera buat sira ne’e hotu, laos hare deit husi parte ida.

“Hau hatene, agora loron bo’ot ne’e ONG sira hanesan PRADET, FOKUPERS no seluk tan, sira sei mai besik imi lori buat oi-oin hodi hamaus, maibe liu tia ida ne’e lae ona. Hau mak durante ne’e tau matan ba uma mahon sira, sira halo buat ruma kuando iha osan, mais kuando laiha ne’e realidade maka agora dadaun imi hasoru, justisa ba imi laiha, visum saugati deit,”Xanana kontinua kestiona.

Sorin seluk, ho matawen orfaun sira reforsa hodi dehan, desizaun ne’ebe Tribunal foti la kondis ho realidade, tamba sira mak durante ne’e hamutuk ho amo. “Amo mak kuidadu ami no fo hatais no fo escola ami,  amo nunka halo hanesan ne’ebe sira kondena, ohin loron sira harahun ami nia kontenti no haksolok ho amo durante tinan barak nia laran, laiha problema, buat hotu ami intrega ba maromak,”hato’o sira ho matawen.

Orfaun sira ne’e fundamenta, tribunal konsidera liu sira nain ha’at ne’ebe deklara sai vitima, maibe ponto pregunta ba sira maka oinsa ho ida ne’ebe visum. “Tribunal dehan sira nain 4 vitima, mas ami durante hamutuk ho amo, amo nunka halo buat ruma mai ami. Se’e nune’e oinsa ho ami ne’ebe maka obrigatorio visum, se’e desizaun tribunal la konsidera ne’e hotu tamba saida tenki mai visum ami,”sira kesiona.

Entretantu hafoin Tribunal liu husi Juiz Yudit Pamungkas hafoin le’e sai desizaun ikus kadeia tinan 12 ba Richard Dasbach, orfaun sira hotu tanis hakilar kedas iha Tribunal laran hodi dehan, desizaun la justu nune’e konsege dudu malu ho polisia hodi la autroriza lori sai eis Padre ba Prizaun, maibe ikus konsege lori duni.

Prosesu ba kazu ne’e rasik, Ministerio Publiku reprezenta husi Prokurador Matias Soares. Enkuanto Eis Padre Dasbach hetan asistensia legal husi advogado Eusebio Guterres, Miguel Faria, Pedro Aparico inklui advogado rua seluk tan. (Rio)