Ekonomia, Geral, Justica, Politika, Turismo

Diskumfia Indisius Forte Partisipasaun Ekonomia iha Prosesu Sosa Ró Ahi Success Husi Kompañia Irmão Timor, Involve Autoridade RAEOA-ZEESM

Diskumfia Indisius Forte Partisipasaun Ekonomia iha Prosesu Sosa Ró Ahi Success Husi Kompañia Irmão Timor, Involve Autoridade RAEOA-ZEESM

Smnewstl.com 06-12-2021 (Dili) – Publiku tomak li-liu povu Atonim oan to’o oras ne’e kontinua hein hela novidades kona ba Ro’o Hakslok ne’ebe sosa husi Autoridade Rejiaun Administrativa Oe-cusse Ambeno lideradu Marí Alkatiri no Arsénio Paixão Bano ho montante orsamentu $13,5 miloens.

Falta de’it loron balun sei termina tinan 2021, maibé ró refere seidauk to’o rai doben hodi Haksolok povu Timor Leste tuir deklarasaun Prezidente sesante RAEOA-ZESSM, Marí Alkatiri inklui Arsénio Bano rasik.

Hanesan alternativa hodi la depende deit ba Ro Ahi Hakslok ho intensaun oinsa bele fasilita dadauk konektividade transporte maritima hanesan Dili-Oecusse no Oe-Cusse Dili Inklui Ataúro rasik, kompañia timoroan Irmão Timor nu’udar Oe-cusse oan hola inisiativa hodi investe dadauk nune’e sosa ona Ró Success ne’ebé antes ne’e responsabiliza husi kompañia Versado Shipping,Lda.

Responsavel Kompañia Versado Shipping Lda, Sansão Gomes klarifika, prosesu Ro’o Success iha ona transaksaun entre Kompañia Irmão Timor husi Oe-cusse ho parseiru sira iha Malaysia. Nia dehan, antes ne’e Kompaña Versado maka servisu hamutuk ho parseiru sira hodi fasilita Ro’o Success mai Timor Leste hodi apoio konektividade transporte maritima nian.

“Ami rona ne’e Kompaña Irmão Timor mak hakerek karta ba parseiru sira hodi hola Ro’o Success no deposita ona osan dolares amerikanu rihun atus lima (500.000.00). Ami hanoin Kompañia Irmão Timor mesak hola tuir karta ne’ebe hakerek, maibe ikus fali iha loron, 20 Novembro 2021, rona Presidente Autoridade RAEOA, Arsenio Bano koalia iha publiku, entaun ami foin hatene ema sosa ne’e la’ós Irmão Timor, maibé parese autoridade RAEOA-ZEESM mos hakarak inzeta osan bá partisipa iha empreza hodi sosa ró ne’e,”tenik Sansão

Nia hatutan, ro’o Success fa’an ho orsamentu $ 1,8 Miloens, enkuanto Kompaña Irmão Timor deposita ona dolares amerikanu rihun atus lima ($ 500.000.00). “Fa’an duni mais ita bele dehan katak, seidauk finaliza 100% tanba seidauk halo pagamentu final, ne’ebé ita labele dehan fa’an ona, entermus legál kuandu fa’an ona signifika, ita entrega osan, sasán entrega ona,”nia tenik tan.

Sansão informa, tuir akordu Kompaña Irmão Timor sei finaliza pagamentu ikus ho montante $ 1,3 miloens iha loron 30 Novembru 2021. Nia rekuinese, maske tama ona ba loron 6 Dezembro 2021, maibe seidauk deit realiza pagamentu final no ate agora nia rasik seidauk rona fali informasaun ruma.

Sansão sublinha, hanesan responsavel ba Kompañia Versado Shipping ne’ebe antes ne’e jere ró Success submete ona karta ba iha Ministerio Transporte Telekomunikasaun katak, laiha ona responsabilidade wainhira ró refere fila mai Timor Leste.

“Ami nia parte halo tiha ona karta bá autoridade sira Ministériu Transporte, Portuáriu katak, agora mai oin laiha ona responsabilidade bá Ró Ahi Success, sé karik aban bainrua ró ne’e fila fali mai, tamba ne’e partensia ona ba Kompañia seluk”

“Kompañia ami-nian nafatin kontinua funsiona, ami sei lori ró Barco Rápido antes Natál ho Tinan foun para apoiu hodi fasilita viajen pasajeirus Dili Ataúro no Oe-cusse,”informa Sansão.

Husi serin seluk, hafoin hasoru malu ho Primeiro Ministro Taur Matan Ruak iha Palacio Governo Dili Sexta-feira semana kotuk, Prezidente Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oé-cusse Ambeno (RAEOA), Arsénio Paixão Bano ba jornalista informa, empreza Irmão Timor maka sosa ona ró Success hodi garante konetividade transporte marítima.

Bano esplika, transporte marítima sai hanesan problema, maibé molok tama loron boot natal no tinan foun parese bele solusiona tamba, iha ona empreza ida iha RAEOA liu hosi empreza públika no privada komersiál ba dezenvolvimentu, tama hanesan sosiu, hodi sosa ró Success.

“Prosesu sosa ró ne’e RAEOA investe 30%, maibé Governu iha kompeténsia hodi haree sertifikasaun no lisensa, bele dehan tanba ró ne’e empreza hosi Oé-cusse mak sosa, entaun ró ne’e hosi Oé-cusse e ha’u kontente ho ida-ne’e,”haktuir Arsénio.

Difirense oituan ho Presidente RAOEA, Diretor Kompañia Irmão Timor, Julio Mac deklara hanesan emprezario timoroan no Oe-cusse oan iha responsabilidade moral atu esforsu para finaliza prosesu lori Ró Ahi Success mai Timor Leste hodi fasilita konketividade transporte maritima.

Nia hatutan, deklarasaun joint venture husi Presidente Autoridade RAEOA-ZEESM, Arsenio Bano ba publiku, seidauk iha akordu ofisial. Tamba ne’e deside atu la ansi fo sai ba publiku novidades sira, maibe promete sei fo sai kuando buat hotu los ona no hakarak halo surpresa ba povu Oe-cussee.

“Sim, foin dadauk Presidente Autoridade fo sai deklarasaun ba publiku kona ba 70/30, maibe sira seidauk iha MoU ho hau e hau dehan lakoi fo sai lai tamba hakarak halo surpreza ba povu Oe-cusse,”informa Julio ba SMNews via telefone.

Nia hatutan, Oe-cusse hanesan Zona ekonomia Espesial, tamba ne’e presiza mos transporte altetrnativa. Hau hanoin ita depende deit ba Nakroma ho Berlin Ramelau, labele. “Ro’o ita hola mak Success, agora nia doking hela iha Malaysia, kuando remata ona, bele mai, ne’ebe ita labele ansi lai tamba kadeira ho mesin mos troka hotu, mai mak sei informa,”dehan Julio.

Enkuanto atu fasilita viagem povu Oe-cusse, Autoridade RAEOA liderado Marí Alkatiri sosa ona Ró Haksolok ho montante orcamentu $ 13,5 Miloens, maibe ró refere seidauk to’o deit mai Timor Leste. Nune’e ho pozisaun autroridade ne’ebe investe mos ba iha sosa ró Success hamosu espekulasaun bo’ot iha povu Oe-cusse.

Tuir informasaun balun ne’ebe Smnews asesu husi karta ida komfirma, prosesu ba sosa ró Success diskumfia iha indisius partisipasaun ekonomi hanesan korupsaun no nepotismu iha prosesu Aquisição ho faktus detalhos mak hanesan.

Iha fulan Julho no Setembro 2021, kompañia Irmão Timor Unipessoal,Lda aprezenta proposta hakarak sosa ró Succes. Depois de simu karta, ró Success nia nain oferese folin ba kompañia ho montante USD$ 1,800.000.00 Um Milão e Oito Centos Mil Dolaress amercano ho kondisaun katak, tenki halo uluk pagamentu deposit ho montante USD$ 500.000.00 (Quinentos mill dollars Amercano), no osan restu sei halo pagamentu wainhira halo manutensaun no hadia hotu iha Malaysia.

Iha karta ne’e hatutan, kompañia Irmão Timor halo tia ona pagamentu deposit ho montante USD$ 500.000.00 no promete sei selu osan restu wainhira ró refere remata halo manutensaun, maibe iha informasaun balun katak, kompanha ho Autoridade RAEOA maka hola ho montante USD$ 1,800.000.00, nune’e iha loron 19 no 20 Novembro, Presidente RAEOA, Arsenio Bano halo deklarasaun ba publiku katak, autoridade sei tama hanesan sosio iha kompañia privada Irmão Timor hodi sosa ró Success hanesan mensiona iha leten.

Laos deit ne’e, tuir karta ne’e mos katak, osan deposit ho montante USD$ 500.000.00 ne’ebe kompañia Irmão Timor halo tranferensia ba ró ahi Success ne’e USD$ 400.000.00 diskumfia mai husi osan privado Presidenti RAEOA-ZEESM, no laos partensia ba Autoridade RAEOA-ZESSM signifika osan husi kompañia nian hamutuk USD$ 100.000.00 deit.

Iha mos rumoris ne’ebe espalha maka’as iha Oe-cusse katak, kompañia Irmão Timor hanesan kompañia ho nivel piquena seidauk kategoriza hanesan kompañia mediu ka bo’ot, tamba fa’an deit sembako ho kombustivel nune’e ho osan cass ba sosa ró halo hakfodak ema iha Oe-cusse.

Bazeia ba ida ne’e, fontes ne’ebe lakoi publika naran ne’e husu ba autroridade kompotente li-liu servisu Komisaun Anti Korupsaun atu imediatamente loke prosesu investigasaun ba kompañia Irmão Timor nune’e bele deskobre.

Husu mos ba CAC atu loke prosesu investigasaun hasoru Presidente Autoridade RAEOA kona ba razaun saida maka tenki tau osan ba kompañia privadu ida hodi sosa ró, nusa la uja didiak orcamentu ne’ebe alokadu ba ZEESM hodi resolve lalais tia problema Ró Ahi Haksolok ne’ebe kauze tinan lima ona seidauk deit to’o mai Timor Leste.

Aliende ne’e, husu mos CAC atu halo kordenasaun iha Ministerio Financas Diresaun Imposto Tributaria nian nomos frebalance atu detekta rendimentu husi kompañia Irmão Timor ho razaun atu buka tuir osan deposit nia verdadeiro mai husi ne’ebe. Tamba diskumfia katak, osan Presidente Autoridade RAEOA nian mak tau iha kompañia hodi utiliza atu fase osan liu husi halo investimentu sosa Ró Ahi no osan restu ho montante USD$1,300.000.00.

Enkuanto kona ba karta ne’ebe Smnews asesu, parte Autoridade ho Kompañia Irmão Timor seidauk aprezenta pozisaun. (Rio)     


NOTISIA RELEVANTE


Komentariu

CITIZEN JOURNALISM
x
error: